Verkeersveiligheid rondom scholen: wat kunnen ouders doen?

Het is maandagochtend en de regen komt met bakken uit de hemel: niet het ideale weer om je kind op de fiets naar school te brengen. Daarna moet je ook direct door naar je werk, dus je beslist om de auto te pakken. Als je bij school aankomt, merk je dat jij niet de enige bent die deze keuze heeft gemaakt… Al vanaf het begin van de straat staat een lange rij auto’s.

Veel ouders kiezen ervoor om hun kind regelmatig met de auto naar school te brengen. Dit kan zorgen voor onveilige situaties: in drie jaar tijd vonden er maar liefst 10.000 ongelukken plaats (vlak)bij scholen. Dat zijn er bijna 10 per dag! De voornaamste oorzaken zijn foutparkeren, drukte op toegangswegen, te hard rijden en onoverzichtelijke verkeerssituaties.

Dit betekent natuurlijk niet dat je nooit meer de auto mag pakken, maar het is wel verstandig om bewuste keuzes te maken en je extra te focussen op de veiligheid. In deze blog geven we daarom handige tips voor ouders van basisschoolkinderen. 

Maar ook als je kind naar de middelbare school gaat zit je hier goed. De route naar de middelbare school is vaak langer en bevat misschien wel meer gevaarlijke kruispunten. Spannend, vooral omdat je zelf niet meer meefietst. We vertellen je hoe je zorgt dat je kind veilig op weg kan.

In de blog lees je meer over:
Dit kunnen ouders doen
   • Je kind bewust maken
   • Zelf veilige keuzes maken
Voordelen van lopen of fietsen naar de basisschool
Maatregelen door gemeenten
Veilig fietsen naar de middelbare school 

Dit kunnen ouders doen

Als ouder draag je bij aan de verkeersveiligheid rondom basisscholen, vooral door je kind te leren wat wel en niet mag en zelf bewuste keuzes te maken.

Je kind bewust maken 

Je speelt als ouder een cruciale rol in de verkeersopvoeding van je kind. Je kan je kind bewust maken van dit onderwerp op de volgende manieren:

Tip 1. Praat thuis met je kind over het onderwerp
Op school krijgt je kind verkeersles, maar ook thuis kun je actief meehelpen om je kind verkeerswijs te maken. Op de website van Veilig Verkeer Nederland zie je hoe je dit kan doen.

Tip 2. Laat het goede voorbeeld zien
Als jullie samen wandelen of fietsen, laat dan het goede voorbeeld zien. Steek bijvoorbeeld niet over bij rood licht omdat je denkt het nog nét te redden, fiets niet over de stoep en geef voorrang wanneer dit nodig is. Als jij je niet aan de regels houdt, neemt je kind dit gedrag vaak sneller over.

Tip 3. Kom lopend of op de fiets
Driekwart van de ouders vindt de verkeerssituatie rondom de school onveilig, wat vooral komt door de vele auto’s en de drukte die deze veroorzaken. Meer dan de helft van de basisschoolkinderen wordt weleens met de auto naar school gebracht. Kies er wat vaker voor om de fiets te pakken of te lopen, zodat de drukte rondom de school vermindert. Verderop in de tekst vind je nog meer voordelen van fietsen of lopen naar school.

Tip 4. Ontmoedig smartphonegebruik in het verkeer
Wanneer je je smartphone gebruikt in het verkeer, is het risico op een ongeval een stuk groter. Je bent namelijk veel minder bezig met wat er om je heen gebeurt. Praat er daarom over met je kind en ontmoedig ze om hun smartphone te gebruiken als zij wandelen of fietsen. Vertel waarom dat zo belangrijk is en geef ze goede handvatten. Laat zelf natuurlijk ook je smartphone in je tas of zak als je onderweg bent.

Tip 5. Maak ze bewust van groepsdruk
Als kinderen iets ouder worden, krijgen ze misschien wel te maken met groepsdruk of stoerdoenerij. Kinderen kunnen elkaar uitdagen om grenzen op te zoeken of willen zichzelf bewijzen. Door je kind hier bewust van te maken, kunnen zij zich misschien beter weren en zullen ze sneller verstandige keuzes maken.

Tip 6. Neem de tijd
Zorg ervoor dat je niet gehaast bent in het verkeer. Gun jezelf, maar ook anderen, de tijd.

Zelf veilige keuzes maken

Hoe breng jij je kind naar school? Voor elke manier van vervoer zijn er tips om de veiligheid voor je kind, maar ook voor andere kinderen te waarborgen.

Met de auto
Als je je kind haalt of brengt met de auto, is veilig afzetten of parkeren erg belangrijk. 

• Sta nooit stil op plekken met doorgaand verkeer, maar zoek altijd een rustig en geschikt punt om je kind af te zetten. Laat je kind altijd aan de kant van het trottoir uitstappen.
• Soms hebben scholen zogenoemde ‘Kiss & Ride’ zones, die bedoeld zijn om kort stil te staan en je kind af te zetten. Zet je kind enkel af in deze vakken en hou de plek niet te lang bezet, zodat er weer ruimte ontstaat voor anderen.
• Loop je met je kind mee naar het schoolplein? Parkeer je auto dan altijd op een parkeerplaats en niet ergens op de stoep of op straat.
• Ook kan je ervoor kiezen om iets verderop van school stil te staan of te parkeren. Op die manier kan je kind rustig uitstappen en hinder je ook geen andere weggebruikers en scholieren.

Het is daarnaast natuurlijk belangrijk dat je niet harder rijdt dan toegestaan en extra goed uitkijkt bij (onoverzichtelijke) kruispunten.

Fietsen
Fiets je samen met je kind naar school? Fiets dan zelf aan de buitenkant. Op die manier heeft je kind minder last van de langsrijdende auto’s, scooters of fietsers. Fiets enkel op de fietspaden of wegen en niet op de stoep. Is er een gevaarlijke situatie, zoals wegwerkzaamheden? Stap dan af en loop een stukje met de fiets.

Lopen
Ga je lopend naar school met je kind? Houd je dan altijd goed aan de verkeersregels. Stop bijvoorbeeld altijd voor het stoplicht, ook als er geen auto of fietser aankomt. Steek ook altijd over op het zebrapad, zelfs als je hierdoor misschien iets om moet lopen. Maak hierin geen uitzonderingen.

Dit is veiliger voor jullie zelf, maar ook voor de andere weggebruikers: op punten waar je niet hoort te lopen, wordt je minder snel verwacht en kunnen bestuurders minder goed anticiperen. Ook leer je op deze manier direct je kind wat de regels zijn, waardoor zij zich hier sneller aan zullen houden.

Voordelen van lopen of fietsen naar de basisschool

Als ouder kan het verleidelijk zijn om in de auto te stappen, vooral als het regent of je daarna door moet naar kantoor. Maar met een paraplu of regenbroek en -jas trotseren jullie de regen zonder nat te worden. En moet je na het wegbrengen door naar het werk? Als je dichtbij de basisschool woont, kost het je waarschijnlijk maar een paar minuutjes extra om na het wegbrengen je auto thuis op te halen.

Wanneer je samen met je kind op de fiets of lopend naar school komt, zorgt dit voor een veiligere schoolomgeving. Auto’s waarmee kinderen worden gebracht, veroorzaken regelmatig onoverzichtelijke situaties en ongelukken. Het overgrote deel van de leerlingen woont binnen 3 kilometer van school vandaan, of zelfs nog minder. Een korte afstand is vaak goed met de fiets of lopend af te leggen.

Fietsen en lopen naar school heeft nóg meer voordelen:

• Kinderen leren meer over het verkeer
  Als kinderen in de auto zitten, leren zij minder over verkeer dan wanneer zij lopen of fietsen. Door praktijkervaring zullen kinderen sneller weten en doorhebben wat de regels zijn en hoe zij dit kunnen toepassen.
• Kinderen kunnen eerder zelfstandig naar school
  Kinderen leren op de fiets of lopend meer over het verkeer en hoe zij de route naar school veilig kunnen afleggen. Hierdoor kunnen zij sneller zelfstandig naar school toe.
• Het is gezellig
  In de auto heb je vaak minder oog voor elkaar dan op de fiets of lopend, waarbij je meer kletst. Kinderen vinden het vaak ook een stuk leuker om op de fiets of wandelend naar school te gaan.
• Het is gezonder
  Eerlijk is eerlijk: fietsen of lopen is natuurlijk veel gezonder dan autorijden. Je bent lekker actief bezig en krijgt frisse lucht binnen op de vroege ochtend.
• Het is duurzamer
  Tijdens het autorijden komt er CO2 vrij, wat slecht is voor het milieu. Dit is voor een keertje niet zo erg, maar als je elke dag je kind met de bolide naar school brengt zal je ecologische voetafdruk fors toenemen.

Het terugdringen van auto’s rondom scholen voor minder afvalstoffen rondom scholen en daarmee een schonere leeromgeving.

Maatregelen door gemeenten

Verkeersveiligheid rondom scholen is een belangrijk onderwerp voor gemeenten. Op veel agenda’s staat dan ook het aanpakken hiervan. Gemeenten kunnen verkeersveiligheid bevorderen door bijvoorbeeld: 

• Schoolzones op te zetten
• Schoolstraten op te zetten
• Zebrapaden aan te leggen
• Extra parkeervakken aan te brengen
• Kiss & Ride stroken aan te leggen
• Smartphonegebruik in verkeer te verminderen
• Kinderen (en ouders) te stimuleren om te lopen en fietsen naar school

Misschien zie je al één of meerdere van deze maatregelen terug bij de school van jouw kind. Hou je altijd aan de getroffen maatregelen om zo de veiligheid te waarborgen.

Veilig fietsen naar de middelbare school

Als je kind naar de middelbare school gaat, verandert er een hoop. Vaak is de middelbare school verder van huis dan de basisschool, wat betekent dat zij langer bezig zijn om er te komen. Het overgrote deel van de middelbare scholieren fietst naar school, terwijl zij naar de basisschool misschien nog wel met de auto gebracht werden. Zij krijgen dan vaker te maken met smalle fietspaden, noodgedwongen fietsen op wegen met gemengd verkeer en gevaarlijke oversteken over 80 km/u wegen. 

Ook wordt de zelfstandigheid van kinderen groter en moeten zij vaak een zware tas meeslepen. Verder verandert vaak het gedrag van kinderen: zij gaan zich meer afzetten volwassenen en gaan stoerder gedrag vertonen. Ze nemen meer risico’s en overschatten vaak hun eigen vaardigheden.

Hoe ouder je kind wordt, hoe minder invloed je als ouder kan uitoefenen. Toch zijn er enkele tips om de verkeersveiligheid van je kind te verhogen:

Tip 1. Zorg voor een goede fiets
“Bij een grote school hoort een grote fiets”: dit heb je vast weleens gehoord. En dat is niet voor niks. Veel kinderen die naar de middelbare school gaan, maken een groeispurt door. Het kindermodel is dan vaak niet meer groot genoeg. De volgende punten zijn belangrijk voor veiligheid van de fiets:

• Goede framemaat en afstelling
  Het is belangrijk dat de framemaat van de fiets past bij de lengte van je kind. Daarbij moeten het zadel en het stuur goed afgesteld staan. Is dit niet het geval, dan kan je kind een verkeerde zithouding aannemen. Dit is niet alleen slecht voor het lichaam, maar is ook onveilig. Op- en afstappen gaat hierdoor namelijk lastiger, wat gevaarlijk kan zijn op een druk kruispunt.

• Werkende verlichting
  Jongeren kunnen nog weleens eigenwijs zijn en met niet-werkende verlichting op pad gaan. Dit is natuurlijk hartstikke gevaarlijk, vooral in de wintermaanden waarin het voor en na school erg donker is. Controleer daarom regelmatig de verlichting op de fiets van je kind en maak het direct als het niet meer goed werkt.

Zit er verlichting op batterijen op de fiets? Vervang de batterijen dan voordat ze leeg zijn, zodat je kind niet ineens zonder verlichting komt te zitten.

• Geschikte bagagedrager
  Middelbare scholieren moeten vaak veel boeken meeslepen. De tas is vaak te zwaar om op de rug te tillen, aan de stuur is het onveilig en op de bagagedrager zorgt het voor instabiliteit. Tegenwoordig zijn er speciale bagagedragers waarbij je de tas stevig vastzet en hij niet kan vallen.

• Regelmatig onderhoud
  Plan regelmatig een onderhoudsbeurt in voor de fiets. Zo zijn goede remmen essentieel voor verkeersveiligheid en zorgen fietsbanden op goede spanning voor een betere grip op de weg. Daarbij is het goed om de ketting te spannen en smeren, zodat hij niet gaat hangen of zelfs kan breken.

Tip 2. Maak je kind bewust van verkeersveiligheid
Als je kind ook naar de basisschool heeft gefietst, is hij of zij waarschijnlijk al bekend met de regels. Maar de route naar de middelbare school is vaak langer. Ook moet je kind misschien over gevaarlijkere wegen of kruispunten fietsen dan op de route naar de basisschool. Leg daarom goed uit wat je kind onderweg tegen kan komen en hoe hij of zij hier mee om moet gaan.

Tip 3. Fiets samen de route voor de eerste schooldag
Gaat je kind na de zomervakantie naar de middelbare school? Oefen dan samen enkele keren de route. Geef hierbij geen instructies, maar laat je kind het zelf doen: op die manier zie je gelijk hoe hij of zij handelt in allerlei situaties, of de route bekend is en of je kind voldoende zelfstandig en verantwoordelijk is in het verkeer.

Tip 4. Controleer het zicht van je kind
Een deel van de kinderen krijgt te maken met slechtziendheid. Controleer daarom eens in de zoveel tijd of je kind nog wel goed genoeg ziet. Wanneer het zicht achteruit gaat, zorgt dit namelijk voor minder veiligheid op de weg: zij kunnen minder goed andere fietsers en automobilisten zien maar ook slechter verkeersborden lezen.

Kinderen hebben zelf niet altijd direct door dat hun zicht achteruit gaat, omdat dit geleidelijk gaat. Hou daarom goed een oogje in het zeil.

Veilig naar school

Om het aantal verkeersincidenten rondom scholen te verminderen, is het belangrijk om actie te ondernemen. Bij gemeenten staat het onderwerp vaak al op de agenda, maar ook als ouder kan je een bijdrage leveren. Hopelijk helpen bovenstaande tips je hierbij!

Bronnen:

Verkiezingsgids.nl
VVN.nl
NJI.nl
Fietsersbond.nl