Als je in een auto rijdt, komen er veel prikkels op je af en moet je soms snel reageren op onverwachte situaties. Heb je autisme? Dan kan dit soms lastiger zijn. Gelukkig kunnen veel mensen vaak gewoon veilig de weg op. Om je (letterlijk en figuurlijk) op weg te helpen, zetten we regels, uitdagingen en praktische tips op een rij. Ook geven we tips voor rijinstructeurs van leerlingen met autisme.
Ik wil mijn rijbewijs halen: wat moet ik regelen?
8 tips voor het halen van je rijbewijs
Ik heb mijn rijbewijs: waar moet ik op letten?
Tips voor rijinstructeurs
Veilig op pad
Ik wil mijn rijbewijs halen: wat moet ik regelen?
Iedereen die een rijbewijs wil halen, vult de gezondheidsverklaring van het CBR in. Doe dit het liefst direct zodra je bent begonnen met je rijlessen, maar in ieder geval vóór je rijexamen. Vul hierop in dat je autisme hebt. Nadat je deze verklaring hebt ingevuld, ontvang je een verwijzing naar een onafhankelijk psychiater, die je onderzoekt en een rapport met advies schrijft voor het CBR. Het is verplicht om de gezondheidsverklaring naar waarheid in te vullen.
In sommige gevallen kan de psychiater je vragen om een rijtest te doen, waarbij het CBR beoordeelt of je op een veilige en verantwoorde manier aan het verkeer kunt deelnemen. Ook wordt er gekeken of je een auto goed kan bedienen en besturen. Lukt dit niet? Dan wordt er samen met een deskundige gekeken naar een mogelijke oplossing. Niet iedereen met autisme hoeft deze rijtest te doen.
Zodra het CBR op basis van de bevindingen van de psychiater en eventuele rijtest heeft beoordeeld dat je rijgeschikt bent, mag je rijexamen doen. Dit doe je bij een gespecialiseerde examinator, die kennis heeft over autisme en je op de juiste manier begeleidt.
8 tips voor het halen van je rijbewijs
Rijlessen kunnen erg spannend zijn, vooral als je autisme hebt. Gelukkig houden veel rijscholen hier rekening mee en is er steeds meer mogelijk om je goed voor te bereiden.
Onderstaande tips kunnen handig zijn wanneer je je rijbewijs wilt halen:
- Ga op zoek naar een erkende rijschool voor mensen met autisme. Zij weten vaak goed hoe ze jou het beste kunnen begeleiden. Zo krijg je bijvoorbeeld meer tijd en wordt informatie in kleinere stappen uitgelegd.
- Kijk eens of een Rijopleiding in Stappen (RIS) iets voor jou is. Tijdens deze opleiding leer je autorijden in meerdere modules, wat meer structuur geeft dan een standaard rijopleiding.
- Vind je het doen van je theorie-examen spannend, vooral omdat je deze met veel mensen in één ruimte moet afleggen? Kies dan voor een individueel begeleid theorie-examen, waarbij je alleen in een ruimte zit (samen met een medewerker van het CBR). Ook krijg je hierbij meer tijd voor de vragen.
- Vertel bij je eerste praktijkles aan je instructeur dat je autisme hebt. Op die manier kan hij of zij hier rekening mee houden.
- Raak je tijdens je rijles overprikkeld? Geef dit dan direct aan, zodat je samen met je instructeur een rustige en veilige plek langs de weg kan zoeken.
- Zorg dat je tijdens het lessen niet gefrustreerd raakt als iets niet (direct) lukt. Het onder controle krijgen van handelingen kost even tijd, neem deze dus ook.
- Heb je een deel van je praktijklessen erop zitten? Dan kun je een tussentijdse toets doen, een soort proefexamen. Op die manier wen je alvast aan het rijexamen en krijg je extra tips.
- Voor het echte examenmoment kun je een faalangstexamen aanvragen. Hierbij krijg je extra begeleiding en meer tijd. Raak je op een moment erg gestrest of geïrriteerd? Dan kun je tijdens het examen om een time-out vragen.
Ik heb mijn rijbewijs: waar moet ik op letten?
Heb jij je rijbewijs al, of heb je deze net gehaald? Autisme hoeft je ook dan niet in de weg te staan om veilig de weg op te kunnen. De volgende tips kun je toepassen zodra je op jezelf de auto in stapt.
- Zet je telefoon altijd op stil en leg hem uit het zicht. Heb je je smartphone nodig voor navigatie? Stel deze dan van tevoren in en zet je telefoon in de ‘Niet storen’ of ‘Focus’-stand, zodat alle meldingen worden uitgeschakeld. Meer tips om zogenoemd ‘MONO’ te rijden vind je op de website van de Rijksoverheid.
- Stap na het halen van je rijbewijs zo vaak mogelijk de auto in. Op die manier gaan handelingen steeds meer automatisch en krijg je sneller meer zelfvertrouwen achter het stuur.
- Zorg voor zo min mogelijk afleiding in de auto. Naast dat je je telefoon uit het zicht legt en op stil zet, is het bijvoorbeeld ook slim om de radio uit te laten.
- Het kan helpen om in een automaat te rijden, omdat je hierin minder handelingen hoeft te doen. Heb je de mogelijkheid om een automaat aan te schaffen? Kies dit dan boven een schakelauto.
- Vermijd drukke plekken. Als dit niet mogelijk is, neem onderweg dan meerdere pauzes.
- Merk je dat je overprikkeld raakt? Ga dan op zoek naar een goede en veilige plek om even te stoppen, bijvoorbeeld bij het tankstation of op een parkeerplaats. Ga na wat je triggert en probeer weer rustig te worden. Dit kan bijvoorbeeld door even uit te stappen en goed adem te halen.
Dit kan je verwachten van een rijles bij een gespecialiseerde instructeur
De rijinstructeur speelt een grote rol in hoe goed jij je voelt in de auto. Erkende instructeurs, die gespecialiseerd zijn in het begeleiden van iemand met autisme, zullen er dan ook voor zorgen dat er zo min mogelijk prikkels in de auto zijn. Zo letten zij vaak bijvoorbeeld op de volgende zaken:
- De radio staat vaak uit.
- Sterk parfum wordt vermeden.
- Zij bellen niet tijdens de rijles en focussen zich alleen op jou.
- Handelingen worden rustig uitgelegd en met zo min mogelijk woorden. Vaak wordt er één handeling per keer behandeld.
- In verschillende lessen wordt dezelfde structuur aangehouden.
- Waarschijnlijk krijg je tijdens elke les dezelfde instructeur.
- De rijinstructeur neemt van tevoren de route met je door, zodat je weet waar je heen gaat rijden.
- Lastige scenario’s oefen je vaak op een rustige plek. Hierbij geeft de instructeur je regels voor hoe je het beste kan handelen in zulke omstandigheden.
Veilig op pad
Heb je autisme? Dan kan het misschien extra spannend zijn om in een auto te rijden. Maar vaak is dit helemaal niet nodig! Tijdens het lessen zijn er vaak veel opties die jou helpen om je comfortabel te voelen in de auto. Als je genoeg oefent, gaat het rijden waarschijnlijk steeds makkelijker en wordt het minder spannend.
Zodra je eenmaal je rijbewijs hebt gehaald, kun je veilig de weg op wanneer je bijvoorbeeld de prikkels beperkt en bewust bent van je symptomen. Raak je overprikkeld? Neem dan even een korte break. Daarna ben je waarschijnlijk weer helemaal opgeladen om je reis te hervatten. Hoe vaker je autorijdt, hoe makkelijker handelingen gaan en hoe meer zelfvertrouwen je achter het stuur krijgt. Hopelijk helpen bovenstaande tips jou hierbij!
Bronnen
CBR.nl
Komveiligthuis.nl
Zobegaafd.nl
RijschoolPRO.nl
Sophi.online
Svenska
Deutsch